Rzwiązania z ekonomii i analizy technicznej 98-'05

Ekonomia i Antyterroryści (AT)

1997-2005

zad.57 1998

Które z poniżej wymienionych zjawisk świadczy o tym, że rynek nie jest efektywny w formie półmocnej (semi strong efficiency)?

A. Około 50% funduszy emerytalnych uzyskuje ze swych inwestycji w każdym roku wyniki lepsze aniżeli średnia rynkowa.
B. W momencie ogłoszenie przez spółkę informacji o nieoczekiwanej wypłacie nadzwyczajnie wysokiej dywidendy cena akcji ulega natychmiastowej zmianie
C. Analiza trendu jest bezwartościowa przy określeniu przyszłej ceny akcji
D. Akcje o niskiej wartości wskażnika cena/zysk w długim okresie czasu odznaczaja się nadzwyczajnie wysoką stopa zwrotu.

Zgodnie z jedynym słusznym zródłem, tj. Wikpedią polską:

Formalne definicje hipotezy rynku efektywnego zostały sformułowane w roku 1970 przez Eugene E. Fama z Uniwersytetu Chicagowskiego i przyjęły się w późniejszej literaturze przedmiotu[1]. Fama rozważał trzy różne formy hipotezy rynku efektywnego: słabą, semi-mocną i mocną.

Słaba hipoteza rynku efektywnego zakłada, że obecne ceny papierów wartościowych odzwierciedlają wszystkie historyczne informacje oraz dane cenowe. Oznacza to, że przyszłych zmian cen nie można w żaden sposób przewidzieć na podstawie przeszłych cen i innych wskaźników takich jak wysokość obrotów. Gdyby ta hipoteza była prawdziwa, wówczas zastosowanie analizy technicznej jako narzędzia do podejmowania decyzji o zakupie czy sprzedaży papierów wartościowych nie mogłoby przynieść ponadprzeciętnych zysków.

Semi-mocna hipoteza rynku efektywnego zakłada, że obecne ceny papierów wartościowych odzwierciedlają wszystkie publicznie dostępne informacje, włączając w to dane historyczne, raporty finansowe, prognozy ekonomiczne, itp. Gdyby ta hipoteza była prawdziwa, wówczas zastosowanie zarówno analizy technicznej jak i analizy fundamentalnej do podejmowania decyzji inwestycyjnych nie mogłoby przynieść ponadprzeciętnych zysków.

Wreszcie mocna hipoteza rynku efektywnego zakłada, że obecne ceny papierów wartościowych odzwierciedlają wszystkie dostępne informacje, zarówno publiczne, jak i niepubliczne. Gdyby ta hipoteza była prawdziwa, wówczas ani analiza techniczna, ani fundamentalna, ani nawet insider trading nie mógłby przynieść ponadprzeciętnych zysków.

Rozumiejąc to co rozumiał nasz ekspert z lat '90: wskaznik C/Z jako podstawowy wyznacznik opłacalności zakupu danego waloru, jest nic nie warty wobec efektywności rynkowej w formie semi mocnej, gdyż ta odrzuca analizę fundamentalną (jak i techniczną). Tak więc odpowiedż "D"



zad.55 1999

Według analizy technicznej, w sytuacji gdy spełnione sa uwarunkowania zapowiadające odwrócenie trendu, które z poniżej wymienionych formacji sygnalizują odwrócenie trendu wzrostowego?

I. odwróconej głowy i ramion
II. potrójnego szczytu
III. odwróconego spodka
IV. flagi

Oczywiście flaga oznacza kontynuacje trendu, więc prawidłowe odpowiedzi to I, II i III, odp."B"

Teraz gwoli wyjaśnienia:

I. Formacja głowy i ramion (odwrócona):

www.wdsoftware.com/pl/encyklopedia-at/glowaodw_teoria.gif

Zgonie z encyklopedia AT:

Formacja ta zapowiada "zawsze" wzrost cen i najczęściej występuje przed odwróceniem trendu spadkowego. Pełne wykształcenie formacji następuje po wyznaczeniu czterech punktów charakterystycznych (1,2,3 i 4). Punkty (1) i (3) oznaczają ramiona formacji, punkt (2) oznacza głowę. Ostatni, czwarty punkt zostaje wyznaczony po wybiciu ponad linię szyi (oznaczoną cienką linią niebieską). Podczas kształtowania się formacji odwróconej głowy i ramion bardzo ważne jest, aby wolumen obrotów zachowywał się zgodnie z teorią.

II. Potrójny szczyt:

Zgodnie z Biurem Maklerskim DM BPH:

Stosunkowo rzadziej występującymi formacjami odwrócenia trendu są formacje potrójnego szczytu i potrójnego dna. Są to formacje zbliżone do formacji głowy i ramion z tym, że w tym przypadku głowa znajduje się na zbliżonym poziomie, co dwa sąsiadujące szczyty / dołki. Bardzo ważnym wyznacznikiem przy kształtowaniu się tych formacji jest wolumen obrotu. W przypadku formacji potrójnego szczytu, każdy kolejny szczyt jest tworzony przy coraz mniejszym obrocie na giełdzie. Najważniejszym sygnałem mówiącym o utworzeniu formacji potrójnego szczytu i odwróceniu trendu z wzrostowego na spadkowy jest przełamanie przy dużych obrotach linii oporu wyznaczonej prze dwa poprzednie dołki.

www.bm.bph.pl/download/edukacja/potrojny_szczyt1.jpg

III. Odwrócony spodek:

www.wdsoftware.com/pl/encyklopedia-at/spodek_teoria.gif

Zgodnie z Encyklopedią AT:

Spodek jest jedną z najbardziej zyskownych formacji, ponieważ wzrost cen po wybiciu jest często bardzo duży. Podczas tworzenia się formacji kształt kursu przypomina spodek. Wolumen obrotów zachowuje się podobnie jak kurs (też ma kształt spodka) lecz jego wahania wyprzedzają nieco ruchy kursu (obroty zaczynają rosnąć lub spadać nieco wcześniej niż kurs). Jeśli w czasie kształtowania spodka następuje gwałtowny wzrost cen, wolumen także musi silnie rosnąć (patrz punkt A). Sygnał kupna następuje po wybiciu ponad poziom wyznaczający górną granicę formacji - poziom ten jest określony przez lewą cześć spodka wykształconą przy największych obrotach. Wybicie ze spodka musi zostać potwierdzone silną zwyżką wolumenu obrotów. Często po wybiciu następuje ruch korekcyjny w dół (oznaczony kolorem zielonym), po czym zwyżka jest kontynuowana. Na wykresach spółek o małej kapitalizacji i niskiej cenie akcji dochodzi czasami do wykształcenia seryjnych spodków (jeden po drugim, każdy na nieco wyższym poziomie). Wtedy każdy z nich ma długość ok. 5-7 tygodni.

Formacja flagi natomiast jest formacją zapowiadającą kontynuację trendu:

www.wdsoftware.com/pl/encyklopedia-at/flaga_teoria.gif

www.wdsoftware.com/pl/encyklopedia-at/flaga_teoria.gif

Cytując znowóż encyklopedię AT:

Flaga jest obok chorągiewki jedną z najbardziej "pewnych" formacji. Kształtuje się najczęściej w okresie od 3 do 4 tygodni i występuje po bardzo szybkim (prawie pionowym) ruchu cen. Flaga zapowiada kontynuację ruchu w danym kierunku. Do jej wyznaczenia konieczne są cztery punkty zwrotne (1,2,3,4 - oznaczone na rysunku kolorem niebieskim). Podczas kształtowania się flagi wolumen obrotów powinien bardzo wyraźnie maleć. Zasięg ruchu po wybiciu z formacji powinien być co najmniej równy wielkości ruchu dojścia do niej, mierzonego od jakiegoś punktu charakterystycznego - np. od wybicia z poprzedniej formacji bądź przebicia poziomu oporu (pomiar wielkości ruchu oznaczono na rysunku pionową linią fioletową). Idealnie zgodna z wzorcem flaga zapowiada kontynuację ruchu o określonym zasięgu z prawdopodobieństwem aż 90%.


Zad.41 1999

Która z poniżej podanych tez nie jest zgodna z założeniami teorii Dow'a?:

A. Średnie giełdowe dyskontują wszystko
B. Istnieją cztery kategorie trendów rynkowych
C. Istnieją trzy fazy trendu głównego
D. Trend jest kontynuowany dopóki nie pojawią się definitywnie oznaki świadczące o jego odwróceniu.

Zgodnie z Książką Murphy'ego oraz żródłem prawdziwej wiedzy tj. polską Wikipedią ludową jest 6 założeń do teorii Dowa:


Średnie giełdowe dyskontują wszystko

Wszystkie informacje wpływające na popyt i podaż znajdują swe odbicie w średnich giełdowych, więc efektywne inwestowanie może opierać się wyłącznie na analizie cen.

Trzy kategorie trendu rynkowego

Dow wyróżnił trend wzrostowy (kolejne maksymalne i minimalne wartości występują na coraz to wyższym poziomie), oraz przeciwny - trend spadkowy. Przedstawione przez niego kategorie obejmują trend - główny, wtórny, krótkookresowy.

Trzy fazy trendu głównego

Wyróżnione zostały: faza akumulacji (aktywność profesjonalnych inwestorów), faza napływania nowych inwestorów (opierających się na analizie technicznej) oraz ostania faza masowego udziału inwestorów.

Średnie rynkowe potwierdzają się nawzajem

Średnie odnoszące się do różnych sektorów np. przemysłowego i transportowego muszą wskazywać na to samo, aby uzyskać pewność do charakteru sygnału.

Wolumen potwierdza trend

Wolumen powinien kształtować się w zgodzie z głównym trendem (główny trend wzrostowy oznacza wzrost wolumenu podczas zwyżek i spadek przy zniżkach, w trendzie spadkowym odwrotnie).

Kontynuacja trendu

Aktualny trend utrzymuje swój kierunek aż do momentu, w którym pojawi się odwrócenie trendu (co wydaje się być oczywiste, jednak ma za zadanie podkreślić wagę pełnego wykorzystania trendu).

Naszą czarną owcą jest odp:"B": trendów rynkowych jest 3 nie 4...


Zad.46 1999

Która z poniżej podanych luk cenowych pozwala w teorii w teorii analizy technicznej na określenie zasięgu trwającego trendu:

A. Luka zwykła
B. Luka startu (breakeaway gap)
C. Luka ucieczki (runaway gap)
D. Luka wyczerpania (exhaustion gap)

Zgodnie z nieoceniona encyklopedią AT:

www.wdsoftware.com/pl/encyklopedia-at/lukauc_teoria.gif

www.wdsoftware.com/pl/encyklopedia-at/lukauc_teoria.gif

Luka ucieczkowa (2) występuje po wcześniejszym wyznaczeniu luki startowej i zapowiada kontynuację ruchu cen. Najczęściej pojawia się ona w połowie ruchu i może służyć do wyznaczenia jego długości. Po wystąpieniu luki ucieczkowej podczas zwyżki wolumen powinien maleć.

Tak więc odp.:"C", zaglądając jeszcze do Murphy'ego:

Istnieją trzy podstawowe rodzaje luk: luka startu, luka ucieczki (pomiarowa)
oraz luka wyczerpania.

Luka startu
Zazwyczaj pojawia się wraz z pełnym ukształtowaniem się jakiejś istotnej
formacji cenowej i stanowi zapowiedź znaczącego ruchu cen.

Luka ucieczki lub pomiarowa
Mniej więcej w połowie całego ruchu ceny gwałtownie rosną lub spadają,
tworząc lukę ucieczki. Najczęściej dzieje się tak, gdy rynek bez
trudu podąża w pewnym kierunku przy umiarkowanych obrotach.
W trendzie wzrostowym jest to oznaka siły rynku, w spadkowym -
jego słabości. Również tego rodzaju luki funkcjonują jako obszary
wsparcia dla przyszłych korekt i zwykle nie są zapełniane. Podobnie
jak w przypadku luki startu, zejście cen poniżej poziomu luki ucieczki
jest ostrzeżeniem przed zmianą trendu.

Luka ucieczki nazywana jest również luką pomiarową, ponieważ
pojawia się na ogół w połowie całego ruchu cen. Dokonując pomiaru
odległości, jaką już przebył pewien trend, można określić jego prawdopodobny
zasięg przez podwojenie jego dotychczasowej wielkości.

Luka wyczerpania
Ten rodzaj luki pojawia się w końcowej fazie ruchu cen. Kiedy ceny
osiągnęły już swój przewidywany poziom, a po drodze można było
dostrzec lukę startu i lukę ucieczki, analityk powinien spodziewać się
wystąpienia luki wyczerpania.


Zad.24 IV 2000

Jeżeli analiza techniczna przyniosłaby w sposób regularny nadzwyczajnie wysoką stopę zwrotu stosującym ja inwestorom oznaczałoby to, ze:

A. Rynek kapitałowy jest efektywny w formie słabej
B. Rynek kapitałowy jest efektywny w formie półmocnej
C. Rynek kapitałowy jest efektywny w formie mocnej
D. Rynek kapitałowy nie jest efektywny ani w formie słabej, ani w formie półmocnej, ani w formie mocnej.

Zgodnie z tym co było wklejone wcześniej: Teorie rynku efektywnego jako całość wykluczają stosowanie analizy fundamentalnej i analizy technicznej. Tak więc odpowiedz "D".

Zad.9 VI 2002

Po zgromadzeniu odpowiedniej rezerwy gotówkowej oraz ubezpieczeniu życia i podstawowych składników posiadanego majątku inwestorzy indywidualni mogą rozpocząć planowanie programu inwestycyjnego. Z punktu widzenia polityki inwestycyjnej cykl życia inwestora indywidualnego dzieli się często na cztery fazy. Jedna z faz jest faza akumulacji, która charakteryzuje się między innymi tym, że:

A. Wydatki w tej fazie są już najczęściej zabezpieczone dzięki zakumulowanym oszczędnościom.
B. Zakumulowane środki są w tej fazie na tyle duże, że część z nich może zostać przeznaczona na wspomaganie innych
C. W fazie tej inwestorzy gromadzą środki w celu zaspokojenia bieżących potrzeb, a wartość netto posiadanego majątku jest zazwyczaj niewielka.
D. Inwestorzy w tej fazie dzięki zgromadzonym środkom spłacili większość zadłużenia, a ich przychody przewyższają wydatki.

Faza akumulacji:

Faza akumulacji charakteryzuje długi horyzont inwestycyjny i relatywnie niską wartość majątku. W fazie tej najczęściej również wykazywane jest zadłużenie, jednakże występują korzystne perspektywy zawodowe. W etapie tym inwestor wskazuje na inwestycje związane ze strategią wzrostu wartości kapitału, punktem odniesienia są więc tutaj inwestycje w instrumenty o dużym ryzyku i oczekiwana stopa zwrotu jest wysoka przewyższająca inflację. Gwarantuje to również faktyczny przyrost kapitału
w dużym horyzoncie inwestycyjnym. Osoba ta inwestuje w akcje, jednostki uczestnictwa agresywnych funduszy inwestycyjnych, w lokaty strukturyzowane, fundusze typu hedge bądź instrumenty pochodne

i dalej:

-wartość netto niewielka
-możliwe wysokie zadłużenie
-wysoki poziom ryzyka
-mają nadzieję (inwestorzy) na ponadprzeciętny wzrost aktywów

Pasującą odpowiedzią jest odp.:"C".

Faza Konsolidacji.
Kolejna faza (związana z tzw. kryzysem wieku średniego):

-inwestorzy spłacili większość zadłużenia (czyli odpada "D")
-zgromadzili środki na to i owo
-zarobki przewyższają wydatki
-długa faza - 20-30 lat
-umiarkowane ryzyko

Faza wydawania
Zwykle przy przechodzeniu na emeryturę: na zdjęciu polski biznes na Bahamach bi.gazeta.pl/im/1/6031/z6031291K,16-urod...yja-przed-rokiem.jpg

-wydatki na życie sa zabezpieczone dzięki podstawowej emeryturze ( ) oraz dochodem z inwestycji (patrz zdjęcie powyżej)--> Odpada "B".
-większa ochrona kapitału
-bilansowanie chęci utrzymania nominalnej wartości swoich oszczędności z potrzebami ich zabezpieczenia przed inflacją
-inwestycje powinny zabezpieczać przed inflacją.

Faza darowizn
Czasowo zbliżona do fazy wydawania.

-Wystarczające dochody, aby pokryć bieżące wydatki oraz stworzyc rezerwę na wypadek zdarzeń losowych
-wspomaganie instytucji charytatywnych etc. (odpada "A")
-wykorzystywanie planowania majątku tak, aby minimalizować wysokość podatku dochodowego.

Reilly and Brown tom I strona 70 oraz internet.

Zad.10 VI 2002

Które z poniższych określeń charakteryzujących cele i ograniczenia inwestycyjne poszczególnych kategorii inwestorów instytucjonalnych jest nieprawdziwe?

A. Fundusz inwestycyjny zazwyczaj określa cel inwestowania zebranych środków, natomiast inwestorzy wybierają odpowiednie fundusze zgodnie ze swoja strategia inwestycyjna
B. W udziałowym funduszu emerytalnym (ang. contribution pension plan) wysokość przyszłych świadczeń nie jest zazwyczaj zagwarantowana a priori i zależy od wielkości środków wniesionych przez pracownika do funduszu oraz od stopy zwrotu uzyskanej z inwestycji środków funduszu.
C. W świadczeniowym funduszu emerytalnym (ang. benefit pension plan) wysokość przyszłych świadczeń jest zazwyczaj zagwarantowana a priori przez pracodawcę i najczęściej zależy od wysokości wynagrodzenia pracownika oraz od jego stażu pracy.
D. Banki mają zazwyczaj długi horyzont inwestycyjny i małe potrzeby w zakresie płynności dzięki czemu mogą podejmować znaczne i skoncentrowane ryzyko inwestycyjne.

i odkreślamy:

A: Na zdrowy, chłopski rozum jest to prawda. Cytując Reilly and Brown'a tom I str.88: Fundusz inwestycji wspólnych okrsla cele inwestowania, inwestorzy zaś, w dostosowaniu do indywidualnych strategii, dokonują wyboru odpowiednich funduszy, w które zainwestują swoje środki pieniężne. End Quote
B: Reilly Brown str.90: Udziałowy fundusz emerytalny (contribution pension plan) nie zapewnia systemu stałych świadczeń; co więcej, wysokość świadczenia otrzymywana przez pracownika zależy od wielkości udziałów w funduszu oraz zwrotów z inwestycji w ramach funduszu. Prawda, czyli odpada, bo szukamy nieprawdziwej.
C: Reilly Brown str.89: Świadczeniowy fundusz emerytalny (benefit pension plan) zapewnia wypłacanie inwestorowi określonego strumienia dochodów po przejściu na emeryturę. Wartość świadczenia zwykle zależy od wielkości wynagrodzenia pracownika oraz jego stażu pracy. Prawda, czyli odpada, bo szukamy nieprawdziwej
D: Reilly Brown str.94: Banki wymagają znacznej płynności, aby zapobiegać wycofywaniu depozytów oraz zaspokoić zapotrzebowanie na pożyczki. Jest więc D perfidnym kłamstwem: Odp.:"D".

Zad.49 VI 2002

W przypadku dobra niższego rzędu wzrost dochodów konsumenta powoduje:

A. Utrzymanie jego konsumpcji na dotychczasowym poziomie.
B. Zwiększenie się jego konsumpcji.
C. Zmniejszenie się jego konsumpcji.
D. Zwiększenie konsumpcji w większym stopniu niż przyrost dochodów.

Za encyklopedią zarządzania:

Dobra niższego rzędu nazywamy tak wtedy gdy konsument wraz ze wzrostem dochodu zmniejsza popyt na dane dobro (Beksiak, 2001, s. 57).

Dobra niższego rzędu mają ujemną elastyczność dochodową popytu (Begg, 2003, s. 128), na te dobra popyt maleje w miarę wzrostu dochodów (Begg, 2003, s. 128).

Każde dobro niższego rzędu jest dobrem podstawowym. Udział dóbr niższego rzędu obniża się kiedy nasz dochód się zwiększa, dzieje się tak gdyż przy danych cenach zmniejsza się wielkość zapotrzebowania.

Dobra niższego rzędu to generalnie dobra niskiej jakości, które mają wysokogatunkowe ale zdecydowanie droższe substytuty.

Jedyną prawidłową odpowiedzią jest odp.:"C".

Rozwijając dalej myśli nad suchym chlebem:

Elastyczność dochodowa popytu to stosunek względnej (procentowej) zmiany wielkość zapotrzebowania na określone dobro do względnej (procentowej) zmiany dochodu. Begg Mikro 118

Dobra normalne (zwykłe) - popyt rośnie wraz ze wzrostem dochodów.
Dobra normalne charakteryzują się dodatnią elastycznością dochodową popytu.

Dobra niższego rzędu - popyt maleje wraz ze wzrostem dochodów.
Dobra podstawowe (niezbędne) mają elastyczność dochodową niższą od jedności.Udział dóbr niższego rządu obniża się wraz ze wzrostem dochodów, ponieważ przy danych cenach zmniejsza się wielkość zapotrzebowania. Dobra niższego rzędu posiadają droższe substytuty.

Dobra luksusowe mają elastyczność dochodowa wyższa od jedności. Udział dóbr luksusowych rośnie wraz z dochodem.

Dobra podstawowe (niezbędne) mają elastyczność dochodową niższą od jedności.
Warto rozróżnić dobra luksusowe i dobra podstawowe (niezbędne). Każde dobro niższego rzędu jest dobrem podstawowym, gdyż ma elastyczność dochodową ujemną, ale kategoria dóbr podstawowych obejmuje także dobra normalne o elastyczności dochodowej w przedziale od 0 do 1.

Begg Mikro 120-121.

Zad.50 VI 2002

Krzywa obojętności to zbiór punktów przedstawiających koszyki dóbr, które:

A: dają konsumentowi taki sam dochód
B: Konsument może wybrać ze względu na swoje preferencje
C: Są dostępne przy danym dochodzie i cenach dóbr
D: Dają konsumentowi takie samo zadowolenie

Za encyklopedia zarządzania:

Przedstawia wszystkie kombinacje dwóch dóbr dające konsumentowi taką samą całkowitą użyteczność, ponieważ w każdej z tych kombinacji jakiekolwiek zmniejszenie ilości jednego dobra zostaje zrekompensowane odpowiednim zwiększeniem ilości drugiego dobra(B.Oyrzanowski 1995, s.64).

Istnieje pewne podobieństwo pomiędzy linią budżetową a krzywą obojętności. Podobnie jak linia budżetowa łączy punkty odpowiadające koszykom o równej dostępności dla konsumenta przy założonym dochodzie i cenach dóbr, tak krzywa obojętności łączy punkty odpowiadające koszykom dóbr o takiej samej użyteczności dla konsumenta. Użyteczność koszyków na krzywej obojętności jest taka sama dla każdego z nich, to konsumentowi jest obojętne który nich będzie konsumował - przy każdym z nich poziom jego satysfakcji jest taki sam (D.Begg 1997,s.147).

Tak więc krzywa obojętności daje taką samą użyteczność --> inaczej zadowolenie czy też poziom satysfakcji.

Odp:"D"

Cytując jeszcze ideologicznie prawidłową polska Wikipedię:

Krzywa obojętności – to zbiór takich kombinacji dóbr i usług, które sprawiają konsumentowi jednakowe zadowolenie, czyli dostarczają mu takiej samej użyteczności całkowitej.

Zazwyczaj zakłada się, że krzywe obojętności posiadają następujące właściwości:

są ujemnie nachylone, co ma miejsce jeżeli żadne z dóbr nie jest niepożądane,
spłaszczają się w miarę przesuwania się po nich w prawo, co ma miejsce jeżeli zachodzi prawo malejącej krańcowej stopy substytucji,

Ponieważ krzywa po prawej stronie jest bardziej pożądana od krzywej po stronie lewej (gdyż posiada wyższą użyteczność całkowitą), krzywe nie mogą się przecinać na mapie preferencji.

upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/t...rence-curves.svg.png

Nachylenie krzywej dostarcza informacji na temat krańcowej stopy substytucji, czyli mówi jaką ilość dobra znajdującego się na osi Y konsument jest gotowy wymienić na dobro znajdujące się na osi X.

Jeżeli krzywa jest stroma, to krańcowa stopa substytucji jest wysoka. Oznacza to, że konsument jest gotowy zamienić dużą ilość dobra Y na małą ilość dobra X
Jeżeli krzywa jest płaska, to krańcowa stopa substytucji jest niska. Oznacza to, że konsument jest gotowy zamienić małą ilość dobra Y na dużą ilość dobra X